TESE nedir?
Açık ameliyatla testis dokusundan sperm arama yöntemine TESE adı verilmektedir. Testiste sperm üretiminin olduğu küçük odakların olduğu ve bu odaklardan sperm elde edilebileceği fikrine dayanarak geliştirilmiş bir ameliyat yöntemidir. Bu küçük odaklardan elde edilen spermler sayesinde erkek kısırlığı tedavisinde kendisine yer edinmiştir. Eski zamanlarda testisten rastgele olarak birden çok parça alınmasıyla yapılan ameliyat zaman içerisinde mikroskop kullanılarak mikrodiseksiyon (mikro-TESE) yöntemi ile yapılmaya başlanmıştır. Bu yöntemle daha az örnek alınıp daha başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Mikro-TESE işlemi tecrübeli olan bir cerrah tarafından uygulandığında; infertil, azoospermik erkeklerin yaklaşık %50-60’ında sperm hücresi bulunabilmektedir.
Hangi hastalar Mikro-TESE ameliyatı için uygundur?
Normal yollarla meni çıkartılamadığında, menide sperm hücresi yetersiz sayıda olduğunda (kriptozoospermi) veya hiç olmadığında (azoospermi) tüp bebek yapabilmek için infertil erkeklere uygulanabilir.
Mikro-TESE ameliyatının avantajları nelerdir?
Testisten daha az doku çıkartılarak minimal testis dokusu kaybı riski, testisteki kan damarlarının daha iyi gözlenerek damar zedelenmesi ve geride kalan testis dokusu fonksiyon kaybının azalma riski, yapılan biyopsi başına elde edilen spermatozoa sayısında artma mikro-TESE ameliyatının avantajları olarak sayılabilir.
Mikro-TESE ameliyatı nasıl yapılır?
Ameliyat genellikle genel anestezi altında, oosit toplandığı gün, ya da tercihen bir gün önce, skrotum (testis torbası) üzerinden yapılan bir orta hat kesi uygulanır ve testis dışarıya çıkartılır. Mikroskop eşliğinde sperm hücresi aranır, testisten biyopsi alınırken x25-40 optik büyütme kullanılır. Tüm testis dokusu baştan başa taranır, tüm odaklar incelenir. Alınan parçalar hızlıca görevli bir biyoloğa verilir ve mikroskop altında, alınan dokularda sperm hücresi aranır. Eğer bir testiste sperm hücresi bulunamazsa, diğer testiste işleme devam edilir. Testis üzerinde yapılan kesi kendiliğinden eriyebilen bir dikiş ile kapatılır. Skrotumun diğer katları ve cilt de kendiliğinden eriyebilen dikişlerle kapatılıp işleme son verilir. Ameliyat sonrası, herhangi bir sorun olmadığı taktirde, hasta aynı gün taburcu edilebilir.
Mikro-TESE ameliyatlarının hepsinde sperm bulunabilir mi?
Yapılan çalışmalarda; tıkayıcı olmayan infertilite (non-obstrüktif azoospermili) hastalarında yaklaşık %60 ve tıkayıcı (obstrüktif) sebeplere bağlı azoospermide %100’e yakın oranlarda sperm hücresi bulma oranları ifade edilmiştir. Başarılı bir şekilde sperm hücresi bulunan hastaların eşlerinde yaklaşık yarısında klinik gebelik geliştiği, yine başarılı şekilde sperm hücresi bulunmuş vakalarda yaklaşık %45 oranında devam eden ya da doğumla sonuçlanmış gebelik sağlandığı çalışmalarda gösterilmiştir.
Mikro-TESE ameliyatının başarısı nasıl tarif edilir?
Yardımcı üreme tekniğinde kullanılabilecek en az 1 adet canlı spermin elde edilmesi mikro-TESE ameliyatının başarısı olarak tanımlanabilir.
Mikro-TESE ameliyatı sonrası başarıyı öngören faktörler nelerdir?
Mikro-TESE ameliyatı planlanan hastalarla, bireyin klinik durumuna göre üreme sonuçlarının görüşülmesi önem teşkil etmektedir. Reprodüktif sonuçları etkileyen klinik parametreler, testis histolojisi, karyotip ve Y-kromozom mikrodelesyonudur. Bu nedenle üremeye yardımcı teknikler kullanmadan önce (Tüp bebek/aşılama) karyotip analizi ve Y-kromozomu mikrodelesyonu varlığı araştırılmalıdır. AZFa, AZFb ve AZFc adı verilen ve Y kromozomun kısa kolunda bulunan bölgeler sperm üretimi ile ilişkilidir. Sperm ürettimindeki değişik derecedeki etkilenmeler bu bölgelerin herhangi birinde görülen anomalilerden kaynaklanıyor olabilir.
Micro-TESE ameliyatı esnasında genellikle testis dokusu örnekleri histopatolojik incelemeye gönderilerek hasta hakkında daha detaylı bilgi edinilmesi sağlanır. Obstrüktif olmayan azospermiye sebep olan dört testis histolojisi olduğu bilinmektedir. Bunların içinde hipospermatogenez en hafif form olarak bilinir ve %73-100 oranında sperm bulunabilir. Geç maturasyon duraklamasında %70-86, erken matürasyon duraklamasında %27-40 oranlarında sperm rastlanabilirken, yalnız Sertoli hücre sendromunda %22-41 oranında sperm bulunabilir ve en ağır form olarak adlandırılır.
Testiste hasar ile seyreden ve testosteron ile sperm üretiminde bozukluğa yol açan genetik bir hastalık olan Klinefelter sendromunda sperm hücresi bulma oranı yaklaşık %30-70, eşlerinde klinik gebelik görülme oranları ise %50 düzeyindedir.
Mikro-TESE tekrarlanabilir bir ameliyat mıdır?
İlk ameliyatta sperm hücresi bulunamadığı durumda; daha sonra planlanacak bir ameliyatla yeniden sperm hücresi aranabilmektedir. Fakat, azoospermik bir hastada sınırlı sperm hücre üretimi için zamana ihtiyaç duyulduğundan; yeniden mikro-TESE uygulamasından önce en az 6-12 ay beklenmesi uygun olacaktır.
Mikro-TESE ameliyatının riskleri var mıdır?
Uygun endikasyon ve ameliyat esnasında detaylı sperm aranmasına rağmen testisten sperm elde edilememesi ihtimali vardır. Elde edilen spermlerin kullanılması sonrası gebelik oranları %30-40 düzeylerinde kalabilir. Ameliyat esnasında çok miktarda doku çıkarılması veya testis kanlanmasının bozulması boyutunun küçülmesine, salgılanan testosteron miktarının azalmasına neden olabilir. Azalan testosteron düzeyinin normal düzeyine ulaşabilmesi için gereken süre bir yıla yakın olabilir.
